HASTALIK HASTALIĞI(HİPOKONDRİYAZİS)
Hastalık hastası kişilerin en temel özelliği kişinin hasta olduğu inancı, hasta olduğu zaman aşırı kaygı ve yoğun korku yaşamasıdır. Doktorlar kişide tıbbi açıdan olağandışı bir şey bulamasa bile bu korkular azalmaz. Hastalık hastası olan kişiler düşüncelerinin yanlış olduğunu bilseler de bu kaygılarını gidermeye yetmez. Hastalık hastası olan bazı kişiler endişeli düşüncelerinin yanlış olduğunun farkına varmayabilir. Şikayetlerine sürekli olarak neden ararlar, kendini ve çevresindekileri fiziksel bir hastalığı olduğuna inandırmaya çalışırlar. Hastalık hastalığı tanısı alan bir kişinin bu kaygı ve korkular hayatını ciddi anlamda etkiler ve bu kaygılar nedeniyle artık sorumluluklarını yerine getirememeye başlar. Bu sorunu yaşayan kişilerin zihinleri, hastalıkla ilgili kaygılı düşüncelerle dolar ve kendilerini gün boyu aşırı kaygılı hissederler.
Bu kişiler sorumluluk alabilseler de bunu yaparken oldukça zorluk çekerler. Bu korkular çoğunlukla küçük fiziksel değişikliklerle başlar; kas ağrısı, yorgunluk, hafif öksürük ve küçük yaralanmalar gibi. Bazen küçük, normal duygular bile insanlarda korkuya neden olabilir. Örneğin, uzun süre ayakta kaldıktan sonra başı dönen ve kalp atışları biraz değişen bir kişi, kalp krizi ya da felç gibi kalp sorunu yaşadığını düşünebilir. Bazen bu korkular birinin ölümünden ya da televizyonda hastalıkla ilgili bir belgeselin izlenmesinden sonra başlayabilir. Ayrıca kişi stresle karşı karşıya kaldığında bu korkular daha da artar. Bu kişiler ilaca ve doktorlarına güvenmedikleri için hasta olmadıklarına dair raporları gördüklerinde ve doktorları hasta olmadıklarını açıkça söyleseler bile güvenemezler.
Hastalık Hastalığı İki Farklı Türde Görülür;
1)Bakım Arayan: Bu tip kişiler düzenli ve çok sayıda sağlık kontrolü yaptırır. Test sonuçlarında herhangi bir sorun çıkmasa da kişi yine de endişelenmeye devam eder. Bu da onların defalarca doktora gitmelerine sebep olur.
2)Bakımdan Kaçan: Bu durumda hasta mümkün olduğu kadar doktora danışmaktan kaçınır ve muayene için hastaneye gitmek istemez. İlerleyen zamanlarda hastane dışındaki aktivitelerden, kişilerden ve hatta yerlerden kaçınma eğilimi gözlenir. Her iki türde de stres duyarlılığı yaşanır. Uzun süre belirli bir hastalığa sahip olduklarını düşünen kişiler zamanla yüksek düzeyde stres yaşarlar. Bu da onların günlük yaşamlarını sağlıklı bir şekilde sürdürmelerine engel olmaktadır.
Hastalık Hastalığı Genetik Midir?
Bu hastalığın genetik role etkisi tahminlere göre orta düzeydedir. Hastalığın kalıtsallığı yaklaşık olarak %10-37 arasındadır. Bu duruma çoğunlukla çevresel faktörler ve kişisel özellikler neden olur.
Hastalık Hastalığı Kimlerde Görülür?
Hastalık 20 ila 30 yaş arasındaki kişilerde yaygındır. Kadınlarda ve erkeklerde görülme sıklığı neredeyse aynıdır. Bu kişilerin en dikkat çekici özelliklerinden biri de çoğunun psikiyatriste gitmeden önce farklı doktor tarafından muayene edilmiş olmasıdır. Bunun nedeni ise muayene sırasında herhangi bir hastalık tespit edilmediği için sürekli yeni doktorlara başvurmalarıdır.
Hastalık Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Hastalığa yakalanmaktan korkma.
Küçük fiziksel belirtiyi dahi ciddi bir hastalığa çevirme.
Devamlı hastaneye gitme ve doktor beğenmeme.
Sosyal ilişkilerde sorun yaşama.
En ufak sağlık sorununu takıntı yapma.
Kalp atış hızını ve vücudu düzenli olarak takip etme.
Bir hastalığı duyduktan sonra o hastalığın kendinde olduğunu düşünme.
Hastalanabileceğini düşündüğü yerlerden uzak durma.(Hastane, toplu yerler gibi.)
Bu Hastalığa Yakalanmanın Nedenleri
Küçükken ciddi bir hastalık geçirmiş olmak.
Aile üyesinden birinde ciddi bir hastalığın olması.
Sevilen birinin ölümü.
Anksiyete bozukluğuna sahip olmak.
Ailede hastalık hastalığı birinin olması.
Tedavi
Bu rahatsızlığa sahip kişiler, tedavi için esas doktorlarına gitmeden önce farklı branşlardan birçok doktora danışmak ve birçok gereksiz testten geçmek zorunda kalırlar. Testler hastalığın herhangi bir belirtisini göstermez ve çoğunlukla bir psikiyatriste yönlendirilir. Bu hastalar genellikle ilk önce bir psikiyatriste başvurmazlar. Hastalık hastalığı tedavisi zor olan psikolojik bir hastalıktır. Hastalar psikiyatrik tedaviyi reddeder ve tedaviye erişim zorlaşır. Ancak ilaç ve psikoterapi kombinasyonu başarılı tedavi şansını artırır. Bunun gerçekleşebilmesi için öncelikle hastanın doktoruna güven duyması gerekir. Hastanın sık sık doktor değiştirmesi tedavinin başarılı olma şansını azaltır. Belirli koşullar sağlandığında hastalar çok daha kolay tedavi edilir. Bunlardan bazıları kişinin ailesinin ve sevdiklerinin desteğinin tam olması ve herhangi bir ek psikolojik rahatsızlık yaşamamasıdır. Tedavi planı doğru takip edildiğinde hastaların üçte birinde önemli iyileşmeler yaşanacaktır.
Sevgilerle...
Psikolog Nazmiye Nur Yorulmaz
